5. Conference proceedings

Permanent URI for this collection

https://repository.sdu.edu.kz/handle/123456789/60

Browse

Now showing 1 - 20 of 95

Open Access
Тіл біліміндегі интерференция мен интеркаляция: ұқсастығы мен айырмашылықтары
(Suleyman Demirel University, 2011) Абнасырова Р.Ж.
Бұл мақалада тіл біліміндегі интерференция мен интеркаляция құбылыстарының табиғаты, ұқсастықтары мен айырмашылықтары талданады. Қостілділік жағдайында жиі кездесетін бұл екі құбылыс — бір тілдің екінші тілге әсерінен туындайтын тілдік нормадан ауытқушылықтар. Интерференция екінші тілде сөйлеу барысында ана тілінің әсерінен туындайтын қателіктерді білдірсе, интеркаляция керісінше — ана тілінде сөйлеу кезінде үйреніліп жүрген екінші тілдің элементтерін араластырып қолдану құбылысы болып табылады. Мақалада А.Е. Карлинскийдің интерференция мен интеркаляцияны жіктеу теориясы негізге алына отырып, олардың психолингвистикалық және әлеуметтік себептері қарастырылған. Сондай-ақ, қазақ және орыс тілдерінің өзара ықпалы мысалында интерференция мен интеркаляцияның нақты көріністері талданған.
Open Access
М .Райымбекұлы поэзиясындағы поэтикалық тіл
(Suleyman Demirel University, 2011) Абиыр А
Бұл мақалада М. Райымбекұлы поэзиясындағы поэтикалық тілдің табиғаты мен көркемдік ерекшеліктері қарастырылады. Қазақ әдеби тілінің дамуына зор ықпал ететін көркем тілдің маңызы айқындалады. Автор ақын шығармашылығындағы бейнелі сөз қолдану, дерексіз ұғымдарды заттандыру, жандандыру, әсерлеу сияқты көркемдік тәсілдердің қолданысын талдайды. Мақаланың негізгі өзегі – поэтикалық тілдің поэзиядағы рухани және эстетикалық қызметін көрсету. А. Байтұрсынов пен И. Бродскийдің поэтикалық тіл туралы ойларына сүйене отырып, қазіргі қазақ лирикасындағы жаңашылдықтар мен стильдік өзгерістер қарастырылған. М. Райымбекұлы өлеңдерінен алынған мысалдар арқылы ақынның тілдік шеберлігі мен ой тереңдігі айқындалады. Зерттеу нәтижесінде қазіргі қазақ поэзиясында күрделі, көпқабатты поэтикалық тілдің қалыптасып келе жатқаны көрсетіледі.
Open Access
Жазба деректердегі қазақ тарихы
(Suleyman Demirel University, 2011) Жеменей И
Бұл зерттеуде XVI ғасырдың басында жазылған Фәзлолла ибн Рузбехан Хәнжидің «Меһманнаме Бұхара» еңбегіндегі қазақтарға қатысты тарихи мәліметтер талданады. Шығарма Мұхаммед Шейбани хан дәуірінің саяси, діни және әскери оқиғаларын баяндай отырып, қазақтардың этникалық тегі, қоғамдық құрылымы мен көрші мемлекеттермен қарым-қатынасы жөнінде құнды деректер ұсынады. Автордың сунниттік көзқарасы мен сол дәуірдегі шиит-суннит қайшылықтарының ықпалы да айқын көрінеді. Еңбекте қазақ хандарының шығу тегі Шыңғыс хан әулетімен байланыстырылып, олардың әскери қуаты мен беделі ерекше аталады. «Меһманнаме Бұхара» шығармасы тек Орта Азияның ғана емес, сонымен қатар қазақ тарихының да маңызды жазба дереккөзі болып табылады.
Open Access
Yabancı Dil Öğretiminde Görsel ve İşitsel Araçların Etkililiği
(Suleyman Demirel University, 2011) Hakan BAĞIRTKAN
Yabancı dil öğretimi zaman içinde önemli bir gelişim göstermiştir. Geleneksel olarak kelime ve dilbilgisi kurallarının ezberlenmesine dayalı öğretim anlayışından, anlamaya ve iletişime dayalı çağdaş yöntemlere geçilmiştir. Bu süreçte görsel ve işitsel araçların kullanımı büyük bir önem kazanmıştır. Bu araçlar, öğrenmeyi somutlaştırmakta, öğrencilerin derse olan ilgisini artırmakta ve kalıcı öğrenmeyi sağlamaktadır. Görsel araçlar (resimler, şemalar, slaytlar, videolar vb.) ile işitsel araçlar (radyo, kayıtlar, diyaloglar vb.) öğrencilerin kelime, dilbilgisi yapıları ve anlam ilişkilerini daha iyi kavramalarına yardımcı olur. Görme ve işitme duyularını aynı anda kullanmak, öğrenilen bilgilerin daha kolay hatırlanmasını ve dilin doğal bir şekilde edinilmesini sağlar. Ayrıca bu araçlar, sınıf ortamında daha gerçekçi ve canlı bir öğrenme atmosferi oluşturarak öğrenmeyi zevkli hale getirir. Araştırmalar, bu araçların öğrencilerin güdülenmesini artırdığını, öğretim sürecine çeşitlilik kattığını ve sadece sözlü anlatıma dayalı öğretimi azaltarak zamanın daha verimli kullanılmasını sağladığını göstermektedir. Görsel ve işitsel materyallerin birlikte kullanılması, öğrencilerin dilsel ve kültürel anlamda konuyu daha derinlemesine kavramalarına yardımcı olur. Sonuç olarak, yabancı dil öğretiminde görsel ve işitsel araçlar vazgeçilmez bir yere sahiptir. Bu araçlar, dil becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlarken aynı zamanda öğrencilerin yaratıcılığını, özerkliğini ve özgüvenini de desteklemektedir.
Open Access
Yabancı Dil Öğretiminde Dinleme Becerisinin Önemi
(Suleyman Demirel University, 2011) Mustafa YILDIRIM
Küreselleşen dünyada iletişim olanaklarının gelişmesiyle birlikte yabancı dil öğrenimi her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Yabancı dil öğretiminde dört temel beceri — dinleme, konuşma, okuma ve yazma — bir bütün oluşturur. Bu beceriler arasında dinleme, dil öğreniminin en temel ve öncelikli aşamasıdır; çünkü birey, dili önce duyarak anlamayı öğrenir. Sağlıklı bir dinleme süreci, bireyin dili doğru algılamasını, anlamlandırmasını ve ardından etkili şekilde konuşmasını sağlar. Çalışmada yabancı dil öğretiminde dinleme becerisinin önemi vurgulanmış, dinleme öğretiminde kullanılabilecek temel ilkeler, yöntemler ve etkinlik türleri açıklanmıştır. Demirel (1993) ve Underwood (1989) gibi araştırmacıların görüşlerine göre dinleme öğretimi üç aşamada yürütülmelidir: dinleme öncesi (pre-listening), dinleme esnası (while-listening) ve dinleme sonrası (post-listening). Bu aşamalar öğrencilerin dinleme sürecine aktif katılımını, anlamayı derinleştirmesini ve dili etkin biçimde kullanmasını sağlar. Dinleme becerisi gelişmeyen bir öğrencinin konuşma, okuma ve yazma alanlarında da başarı göstermesi oldukça zordur. Bu nedenle, dinleme etkinliklerinin sınıf içi uygulamalarda daha planlı ve zengin materyallerle desteklenmesi gerekmektedir. Teknolojik araçların (bilgisayar, internet, ses kayıtları, video ve dijital platformlar) kullanımı, dinleme becerisinin gelişimini hızlandırmakta ve öğrencilerin motivasyonunu artırmaktadır. Sonuç olarak, yabancı dil öğretiminde dinleme becerisinin geliştirilmesi, dilin etkili ve kalıcı biçimde öğrenilmesinde kilit rol oynamaktadır.
Open Access
Мақал мен мәтелдердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары
(Suleyman Demirel University, 2011) Дилек Ерен
Бұл мақалада қазақ және түрік халықтарының рухани мәдениетінің бір бөлігі болып табылатын мақал мен мәтелдердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қарастырылады. Мақал-мәтелдер – халық даналығының, өмір тәжірибесінің және дүниетанымының айнасы. Автор екі халықтың мақал-мәтелдерін салыстыра отырып, олардың мазмұндық, құрылымдық және қызметтік ерекшеліктерін анықтайды. Мақалада мақалдың тәрбиелік мәні мен логикалық тұжырымға негізделетіні, ал мәтелдің көбіне астарлы, тұспалды ойды білдіретіні дәлелденеді. Сондай-ақ, мақал толық ойды білдіріп, себеп пен салдарды қатар қамтитын құрылым болса, мәтелде тек бір құбылыстың белгілері мен мәні ишара түрінде беріледі. Қазақ және түрік тілдеріндегі мақал-мәтелдердің семантикалық және мәдени үндестігі көрсетіліп, олардың ортақ түркілік дүниетанымнан туындағаны айқындалады.
Open Access
ХІХ–ХХ ғасырдағы түрік әдебиетінің дәуірленуі
(Suleyman Demirel University, 2011) Берікболова П
Бұл мақалада ХІХ–ХХ ғасырлардағы түрік әдебиетінің даму кезеңдері мен олардың ерекшеліктері қарастырылады. Академик Фуат Көпрілінің дәуірлеу принциптеріне сүйене отырып, Танзимат, Сервет-и Фүнун және Фежр-и Ати әдеби кезеңдерінің мазмұндық және идеялық бағыттары талданған. Танзимат кезеңі түрік әдебиетінде еуропалық мәдениет ықпалымен басталып, жаңа жанрлар – роман, әңгіме, пьеса, мақала сияқты түрлердің қалыптасуына жол ашқаны айтылады. Сервет-и Фүнун әдебиеті «өнер – өнер үшін» қағидасын ұстанып, түрік әдебиетінде еуропалық (әсіресе француз) бағыттағы жаңашыл ағымның тууына себеп болғаны көрсетілген. Бұл кезеңнің өкілдері тіл мен стильде күрделі, элитарлық бағытты таңдағанымен, поэзия мен прозада көркемдік деңгейдің жоғарылауына ықпал етті. Фежр-и Ати әдебиеті болса, Сервет-и Фүнун дәстүрін жалғастырып, батыс әдебиетіне одан әрі жақындаған жаңа буын өкілдерінің қозғалысы ретінде сипатталады. Олардың ішінен Ахмет Хашим, Якуп Кадри Караосманоглу сияқты тұлғалар кейінгі ұлттық әдебиеттің дамуына зор үлес қосқан. Мақалада аталған кезеңдердің түрік әдебиетінің жаңғыруына, ұлттық рух пен батыс ықпалының тоғысуына тигізген әсері айқындалған.
Open Access
ТҮР-ТҮС ЭТНОЭЙДЕМДЕРІ (ЭТНОПСИХОЛИНГВИСТИКАЛЫҚ АСПЕКТ)
(Suleyman Demirel University, 2011) Ордабекова Х
Соңғы жылдары антропоөзектік әдіс негізінде қалыптаса бастаған психолингвистикалық бағыт, оның ішінде, этнопсихолингвистикада лингвомәдени қауым тезаурусына тән (тіл лексикасын толық қамтитын түсіндірмелі не тақырыптық сөздік) сөз-стимулдарға берілетін сөз- реакциялар, ассоциация, ұғымдық категориялар, дәстүрлі образдар, теңеулер мен мәселелер жан-жақты сөз етілуде. Біз бұл мақалада осы мәселенің бір ғана қырын, яғни қазақ және орыс тілі (мәдениеті) материалдары негізінде түр- түс атауларының ұлттық ментальдық ерекшеліктері мен түр-түстік таңбаларға қатысты этномәдени компоненттердің қалай меңгерілетініне назар аудармақшымыз.
Open Access
Қытай тілі грамматикасындағы салыстырмалы сөйлемнің «比» теориялық негізі
(Suleyman Demirel University, 2011) Акбархан Дәулетәлі
Бұл мақалада қытай тілі грамматикасындағы салыстырмалы сөйлемдердің теориялық негіздері қарастырылады. Зерттеу нысаны ретінде «比» әріпті салыстырмалы құрылым алынып, оның сөйлем ішіндегі қызметі мен мағыналық ерекшеліктері талданады. «比» құрылымы қытай тілінде екі түрлі адамды немесе құбылысты салыстыру үшін қолданылады. Мақалада салыстырмалы сөйлемнің құрылымдық формуласы, баяндауыш пен пысықтауыш арасындағы байланыс, сонымен қатар болымды, болымсыз және сұраулы формаларының жасалу жолдары нақты мысалдар арқылы түсіндірілген. Салыстырмалы сөйлемдердің ерекшелігі – олар арқылы екі заттың, адамның немесе құбылыстың айырмашылықтары шамалық, сапалық және сандық тұрғыда көрсетіледі. Автор «比» құрылымының сөйлемде баяндауышпен және толықтырғыштармен байланысын сипаттап, оның сөйлеу тіліндегі қолданыс жиілігі мен грамматикалық функциясын нақтылайды.
Open Access
Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dinleme-Anlama Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Etkinlikler
(Suleyman Demirel University, 2011) Osman SARIOĞLU
Dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan en temel araçtır. Yabancı dil öğretiminin amacı, öğrencilerin dinleme, konuşma, okuma ve yazma gibi temel dil becerilerini dengeli biçimde geliştirmektir. Bu beceriler içinde dinleme, hem ana dil hem de yabancı dil öğreniminde ilk kazanılan ve diğer becerilerin gelişimini doğrudan etkileyen en önemli aşamadır. Bu çalışmada yabancılara Türkçe öğretiminde dinleme-anlama becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlikler ele alınmaktadır. Dinleme, bireyin iletişim kurabilme, anlamlandırma ve öğrenme sürecinde kritik bir rol oynar. Etkili bir dinleme eğitimi; dinleme öncesi, dinleme sırası ve dinleme sonrası etkinliklerin planlı biçimde uygulanmasını gerektirir. Bu kapsamda öğrencilerin ilgisini çekecek ve anlamı derinleştirecek tanıtma, kestirme, yeni sözcük öğretimi, amaçlı dinleme, boşluk doldurma, müzikle dinleme, haber dinleme gibi etkinlikler önerilmektedir. Ayrıca günümüz eğitiminde teknolojik araçların (televizyon, bilgisayar, ses kayıtları vb.) kullanılması, dinleme sürecinin verimliliğini artırmaktadır. Dinleme becerisinin geliştirilmesi, öğrencilerin anlama gücünü, iletişim yeteneğini ve akademik başarılarını doğrudan desteklemektedir. Sonuç olarak, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dinleme becerisi, diğer dilsel becerilerle bütüncül bir şekilde ele alınmalı ve çağdaş öğretim teknolojileriyle desteklenmelidir.
Open Access
Майлықожа Сұлтанқожаұлының еңбектеріндегі араб, парсы лексикасы
(Suleyman Demirel University, 2011) Ибраемова Ж
Бұл мақалада Майлықожа Сұлтанқожаұлы еңбектеріндегі араб және парсы текті лексиканың қолданысы мен оның қазақ әдеби тілінің қалыптасуындағы орны талданады. Зерттеу барысында тілдің қоғам дамуы мен тарихи кезеңдерге сәйкес үнемі жаңарып, байып отыратын құбылыс екені айқындалады. ХV–ХІХ ғасырлардағы түркі жазба дәстүрі мен қазақ әдеби тілінің байланысы қарастырылып, Қадырғали Жалайыридің «Жамиғ ат-тауарихы», Әбілғазы Баһадүрханның «Түрік шежіресі» сияқты еңбектердегі араб-парсы элементтерінің үлесі нақты деректер арқылы салыстырылады. Автор қазақ әдеби тілінің негізін қыпшақ элементтері құрағанымен, араб және парсы лексикасының діни, мәдени, ғылыми салаларда тілдік байыту қызметін атқарғанын көрсетеді. Зерттеу нәтижесінде Майлықожа шығармалары дәуірлік тілдік үрдістердің жалғасы ретінде сипатталып, оның тіліндегі кірме сөздердің функционалдық және семантикалық ерекшеліктері айқындалады.
Open Access
Түркі халықтары эпикалық жырларында жекпе-жек дәстүрі және оның мәні
(Suleyman Demirel University, 2011) Айдоғду Шабан
Бұл мақалада түркі халықтарының эпикалық жырларындағы жекпе-жек дәстүрінің көрінісі мен мәні қарастырылады. Эпостық шығармаларда жекпе-жек батырдың ерлігі мен рухани кемелдігін сынайтын негізгі көрініс ретінде суреттеледі. Батырдың жаумен жеке шайқасы арқылы оның күш-қайраты, батылдығы, әділдігі мен адамгершілік қасиеттері айқындалады. Сонымен қатар, жекпе-жек мотиві халықтың қаһармандық идеалын, ерлік пен намыс туралы түсінігін бейнелейді. «Алпамыс батыр», «Қобыланды батыр», «Баттал Гази» секілді жырлардағы жекпе-жек көріністері арқылы түркі халықтарының батырлық рухы мен эстетикалық дәстүрлері айқын көрсетіледі.
Open Access
Çeviri üzerine
(Suleyman Demirel University, 2011) Şehri ŞAHİN
Bu çalışmada çeviri kavramının anlamı, kapsamı ve zorlukları üzerinde durulmaktadır. Çeviri yalnızca bir dilin başka bir dile aktarımı değildir; aynı zamanda bir kültürden başka bir kültüre, bir dünyadan diğerine yapılan anlamlı bir yolculuktur. Bu yolculuk, hem dilsel hem de kültürel boyutlarıyla büyük bir sorumluluk gerektirir. Yazar, çevirinin bir köprü kurma sanatı olduğunu ve paylaşmanın zevkini yaşatan bir eylem olduğunu vurgular. Ancak bu köprünün sağlam olabilmesi için çevirmenin yalnızca dil bilgisine değil, aynı zamanda kültür, edebiyat, psikoloji ve yorumlama yeteneğine de sahip olması gerektiği belirtilir. Çeviri sürecinde metnin ruhu, anlamı, üslubu ve mesajı korunmalı; aksi hâlde çeviri, anlamını yitirir. Çalışmada ayrıca her şeyin tam anlamıyla çevrilemeyeceği, bazı değerlerin (örneğin atasözleri, deyimler, şiirler) kültüre özgü olduğu ve başka bir dilde aynı etkiyi yaratmanın çoğu zaman mümkün olmadığı vurgulanmaktadır. Bu nedenle çevirmenin dili yalnızca teknik olarak değil, sanatsal ve duygusal olarak da hissetmesi gerekir. Sonuç olarak, çeviri hem bir zanaat hem de bir sanattır. Bilgi kadar sevgi, yetenek ve duyarlılık da gerektirir. Çünkü çeviri, sadece kelimeleri değil, bir milletin ruhunu, kültürünü ve duygusunu taşır.
Open Access
Қазақ этнолингвистикасының ерекшеліктері
(Suleyman Demirel University, 2011) Байтелиева Ж
Мақалада этнолингвистика ғылымының қалыптасу және даму кезеңдері, оның еуропалық және американдық бағыттарының ерекшеліктері қарастырылады. Автор қазақ тіл біліміндегі этнолингвистикалық зерттеулердің өзіндік сипатын, Ә.Қайдардың ғылыми мектебі мен әдістемелік принциптерін атап өтеді. Қазақ этнолингвистикасының басты ерекшелігі – тіл байлығын ұлттық мәдениет, тарих, таным, салт-дәстүр арқылы кешенді түрде зерттеу болып табылатыны көрсетілген. Сондай-ақ, «Қазақтар: ана тілі әлемінде» атты этнолингвистикалық сөздіктің маңызы мен құрылымы сипатталады.
Open Access
Қазақ және түркі тілдеріндегі фразеологизимдердің жүйеленуі туралы
(Suleyman Demirel University, 2011) Йылдырым И
Мақалада қазақ және түрік тілдеріндегі фразеологизмдердің жүйеленуі, олардың мағыналық және құрылымдық ерекшеліктері салыстырмалы түрде талданады. Екі тілдегі фразеологиялық бірліктердің ұлт мәдениеті мен танымдық ерекшеліктерді бейнелеудегі рөлі қарастырылып, фразеологизмдердің семантикалық белгілеріне сүйене отырып, олардың фразеологиялық тұтастық, фразеологиялық бірлік және фразеологиялық тізбек сияқты негізгі түрлері анықталады. Зерттеу барысында фразеологизмдерді айқындаудың басты үш шарты — қолданылу тиянақтылығы, мағына тұтастығы және тіркес тұрақтылығы негізге алынады. Қазақ және түрік тілдерінен алынған мысалдар арқылы фразеологиялық мағынаның қалыптасу жолдары, еркін тіркестерден тұрақты тіркестерге өту үдерісі, сондай-ақ олардың бейнелілік пен ұлттық дүниетанымды жеткізудегі қызметі көрсетіледі. Екі тілдегі фразеологиялық жүйенің салыстырмалы сипаттамасы фразеология саласындағы теориялық және лексикографиялық бағыттардың даму ерекшеліктерін айқындауға мүмкіндік береді.
Open Access
О. БӨКЕЙДІҢ «ҚАР ҚЫЗЫ» ПОВЕСІНДЕГІ ОБРАЗ ЖӘНЕ СЮЖЕТ
(Suleyman Demirel University, 2011) СЫДЫҚОВА Ж
Оралхан Бөкейдің «Қар қызы» повесі қазақ әдебиетіндегі аңыздық, елестік және шынайы бейнелердің астасуымен ерекшеленеді. Жазушы табиғат суреттері мен ауыл өмірінің болмысын ұштастыра отырып, соғыстан кейінгі ұрпақ тағдырын терең бейнелейді. Негізгі кейіпкер Қар қызы аңыздан елеске, одан Алмажан бейнесіне айналып, шығармадағы мистикалық әрі философиялық желіні айқындайды. Сонымен қатар, Нұржан, Аманжан, Бақытжан бейнелері арқылы соғыстан кейінгі қазақ ауылының әлеуметтік шындығы мен ұрпақ мәселесі ашылады. Шығарманың сюжеттік желісінде Қоңқай шал сияқты жұмбақ кейіпкерлердің бейнесі қоғамнан жатсыну, жалғыздық феноменін көрсетсе, табиғат суреттері философиялық астарға ие. «Қар қызы» повесі қазақ әдебиетінде адам болмысы, уақыт, ұрпақ тағдыры секілді іргелі мәселелерді көтерген туынды ретінде танылып, Оралхан Бөкейдің көркемдік ізденісін айқын көрсетеді.
Open Access
Yabancı Dil Öğretim Yöntemlerinde Konuşma Becerisine Verilen Önem
(Suleyman Demirel University, 2011) Behice YILDIRIM
Bu çalışma, yabancı dil öğretiminde konuşma becerisinin önemini ve farklı öğretim yöntemlerinin bu becerinin gelişimine katkılarını ele almaktadır. Günümüzde yabancı dil öğrenimine olan ilgi arttıkça, öğretim yöntemleri de çeşitlenmiştir. Dilbilgisi-Çeviri yöntemi, öğrencilerin dilin kurallarını öğrenmesine yardımcı olsa da konuşma becerisini geliştirmede yetersiz kalmaktadır. Düzvarım yöntemi ise öğrencilerin hedef dili doğrudan kullanarak öğrenmelerini sağlar ve konuşma becerisine büyük önem verir. Kulak-Dil Alışkanlığı yöntemi, tekrara dayalı alıştırmalarla konuşma ve dinleme becerilerini geliştirmeyi amaçlar. Ancak bu yöntemde anlamdan çok biçim ön plandadır. Bilişsel öğrenme yöntemi ise dilin sadece ezberle değil, zihinsel süreçlerle öğrenildiğini savunur. Bu yaklaşım, öğrencinin dili anlamlı bir şekilde kullanmasına ve iletişim kurmasına olanak tanır. Tarihsel süreç içinde yabancı dil öğretiminde konuşma becerisine verilen önem giderek artmıştır. Günümüzde etkili bir yabancı dil öğretimi, öğrencinin dili aktif biçimde kullanmasını ve iletişimsel yetkinlik kazanmasını hedeflemektedir.
Open Access
Yabancılara Türkçe terim öğretimi
(Suleyman Demirel University, 2011) SATILMIŞ YILMAZ
Bu makalede yabancılara Türkçe terim öğretiminin önemi, mevcut durumdaki eksiklikler ve etkili öğretim yöntemleri ele alınmıştır. Günümüzde bilim ve teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler sonucunda birçok yabancı kökenli terimin Türkçeye girdiği belirtilmektedir. Bu durum, Türkçenin sade ve doğru kullanımını tehdit etmektedir. Dolayısıyla yabancılara Türkçe öğretiminde terim öğretiminin planlı, sistemli ve bilimsel temellere dayandırılması gerektiği vurgulanmıştır. Çalışmada M. Hengirmen’in “Türkçe Öğreniyoruz” adlı kitap serisi ile Ankara Üniversitesi TÖMER tarafından hazırlanan “Yeni Hitit” kitapları terim öğretimi açısından incelenmiştir. İnceleme sonucunda, bu kitaplarda terimlerin sistemli bir şekilde verilmediği, kullanım sıklığına, alanlarına veya kökenlerine göre sınıflandırılmadığı görülmüştür.Makalenin sonunda “İçerik Temelli Öğretim” (Content-Based Instruction) yönteminin Türkçe terim öğretiminde uygulanmasının yararlı olacağı önerilmektedir. Bu yöntemle öğrenciler hem dili hem de kendi uzmanlık alanlarına ait kavram ve terimleri doğal bağlam içinde öğrenebileceklerdir.
Open Access
Қазіргі қазақ поэмаларындағы ізденістер
(Suleyman Demirel University, 2011) Керімбекова Б
Мақалада қазіргі қазақ поэзиясының көрнекті өкілі Серік Ақсұңқарұлының шығармашылығындағы көркемдік ізденістер, соның ішінде «Жарылғаптан қорқамын» поэмасының жанрлық, стильдік және эстетикалық ерекшеліктері қарастырылады. Автор поэманы «поэма-ирония» деп сипаттай отырып, дәстүрлі поэма түрінен өзгеше поэтикалық үлгі ұсынады. Зерттеу барысында поэманың сюжеті, лирикалық кейіпкердің рөлі, ішкі монолог пен еске алу тәсілі, иронияның көркемдік қызметі мен поэтикалық астары талданады. Ақынның өмірбаяндық элементтер арқылы жалпы адамзаттық сезімдерді жеткізуі қазіргі қазақ поэмасындағы жаңашылдық бағыттың көрінісі ретінде бағаланады.
Open Access
С.Сейфуллиннің "Көкшетау" поэмасындағы жалқы есімдер және олардың ішкі мағыналық топтары
(Suleyman Demirel University, 2011) Қуанышбаева А.Б
Мақалада С. Сейфуллиннің «Көкшетау» поэмасындағы жалқы есімдердің тілдік табиғаты мен семантикалық ерекшеліктері қарастырылады. Автор шығармасында кездесетін антропонимдер, топонимдер және зоонимдер жүйеленіп, олардың ішкі мағыналық топтары талданады. Әсіресе, поэмада көрініс тапқан топонимдердің шығу тарихы мен қалыптасуы, көне түркі және моңғол қабаттарының тілдік сипаты кеңінен түсіндіріледі. Қазақ топонимиясының ұлттық дүниетаныммен, тарихи-мәдени таныммен байланысы, сондай-ақ түстердің (әсіресе «ақ» түсінің) символикалық мәні мен поэтикалық қызметі айқындалады. Мақалада ономастикалық атаулардың поэтикалық мәтіндегі эстетикалық жүктемесі мен семантикалық астары этнолингвистикалық тұрғыдан сараланады.