Welcome to SDU Institutional Repository
Communities
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Ekonomideki Büyümenin Türkiye'nin Dış Politikasına Yansımaları
(Suleyman Demirel University, 2010) Mehmet Bozoğlan
Bu makale, Türkiye ekonomisindeki büyümenin dış politikaya olan etkilerini kapsamlı bir biçimde incelemektedir. Yazar, özellikle 2000’li yıllardan itibaren Türkiye’nin yakaladığı yüksek büyüme oranlarının ülkenin uluslararası arenada daha bağımsız ve etkin politika üretу қабілетін арттырғанын көрсетеді. Ekonomik göstergелердің iyileşуі — kredi notunun yükselmesi, tek haneli enflasyon ve reel faizler, kişi başına gelirin artması — Türkiye’nin dış ilişkilerдегі маневра alanын кеңейткен негізгі факторлар ретінде талданады. Makalede Türkiye’nin Orta Doğu, Balkanlar, Rusya ve Türk Cumhuriyetleriyle ilişkilerіндегі оң өзгерістер экономideki güçlenmenin нәтижесі ретінде қарастырылады. Ayrıca, bölgesel güvenlik, enerji politikaları, yatırım көлемі және siyasi istikrarдың сырт politik шешімдерге ықпалы да жан-жақты сипатталады. Yazarдың пікірінше, экономide қол жеткізілген тұрақты өсім Türkiye'nin халықаралық беделін арттырып, сыртқы саясаттағы белсенділігін күшейткен.
Түрік ертегілеріндегі еліктеу
(Suleyman Demirel University, 2010) Кенжалин Қуанышбек
Мақалада түрік ертегілеріндегі эстетикалық және психологиялық аспектілер талданады. Автор ертегідегі кейіпкерлердің әрекеттерін тыңдаушының қайталауы мен еліктеу процесін зерттейді. Ертегінің соңындағы түсініктемелер ертегі айтушы мен тыңдаушы арасындағы байланыс пен біртұтастықты көрсетеді. Мақалада балалардың ертегіге эмоционалды және қиялдық қатысуы, ертегідегі оқиғалар арқылы психотерапиялық әсер алу мүмкіндігі қарастырылады. Сонымен қатар, ертегілердегі әзіл-қалжың, әділдік пен жазалау мотивтері, «басқа біреудің ой санасында өмір сүру» тәжірибесі мысалдар арқылы түсіндіріледі. Калила мен Димна ертегілері дәстүрлі мұсылмандық және үнді мәдени элементтерімен үндестіріліп талданады. Автордың пайымдауынша, ертегілердің үлгі-өнеге, ғибрат беру қабілеті олардың эстетикалық және тәрбиелік құндылығын арттырады. Мақала әдебиеттану мен фольклор зерттеулері үшін маңызды болып, тыңдаушы мен ертегі арасындағы байланыс теориясына үлес қосады.
Р.Бердібай роман жанры туралы
(Suleyman Demirel University, 2010) Камалқызы Жанымгүл.
Мақалада қазақ әдебиетіндегі роман жанрының дамуы, оның ішкі түрлері мен тарихи романдардың ерекшеліктері талданады. Р. Бердібай шығармашылықта тарихи тақырыпқа ден қойып, роман жанрының өзіндік заңдылықтарын нақтылай отырып, әр туындыны ішкі заңдылықтары тұрғысынан бағалауды ұсынады. Мақалада М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясы, І. Есенберлиннің «Алмас қылыш» және «Алтын Орда» туындылары арқылы тарихи романдардағы әлеуметтік-психологиялық, хроникалық және аңыз-роман жанрлары қарастырылады. Ғалым тарихи роман авторының міндетін тек оқиғаны баяндаушы емес, сонымен қатар тарихшы ретінде сипаттайды. Ауыз әдебиеті элементтерінің романға енгізілуі, баяндаушы мен айтушының қызметі, тарихи фактілерді көркемдік шындыққа сәйкестендіру сияқты мәселелер талданған. Мақала қазақ романтану ғылымында тарихи роман теориясының қалыптасуына, жанрлық ерекшеліктерді айқындауға үлес қосады.
Мінез бен портрет
(Suleyman Demirel University, 2010) Камалқызы Жанымгүл
Мақалада қазақ көркем прозасында психологизмді, яғни кейіпкердің ішкі жан дүниесін суреттеу әдістерін зерттеу қарастырылады. Автор М.Әуезов шығармалары арқылы психологизмнің тереңдігі мен портрет жасаудағы ерекшеліктерін көрсетеді. Психологиялық талдаудың көркемдік функциясы, кейіпкердің мінезін ашу үшін портрет пен пейзажды қолдану тәсілдері баяндалады. Қазақ романдары мен эпостық дәстүрдегі қаһармандардың сыртқы бейнесі мен іс-қимылы арқылы олардың ішкі сезімдері мен мінез-құлық ерекшеліктерін көрсетуге болатындығы талданады. Мақалада кейбір романдардағы портреттердің тек сыртқы сипат ретінде қалып, кейіпкердің психологиясына әсер етпейтіні де атап көрсетілген. Сонымен қатар, қазақ әдебиетінің ұлттық дәстүрлерін орыс романынан алған психологизм әдістерімен салыстыру жүргізіледі. Бұл зерттеу қазақ романының көркемдік шеберлігін, портрет пен психологизмнің өзара байланысын түсінуге мүмкіндік береді.
Өзге тілді үйрету үдерісіндегі сөз мағынасын ашу шарттары
(Suleyman Demirel University, 2010) Исмагулова Нұргүл
Мақалада шетел тілін оқыту барысында сөздің лексикалық мағынасын түсіндірудің психолингвистикалық және лингводидактикалық аспектілері қарастырылады. Автор лексика тілдің ең көп ақпарат беретін, бірақ ең аз ұйымдасқан саласы екенін атап көрсетеді. Лексиканы меңгеру кезінде оқушының жеке тілдік санасы мен психологиялық ерекшеліктерін ескеру қажеттілігі айқындалады. Мақалада сөз мағынасының құрылымы, оның психологиялық феномен ретіндегі онтогенетикалық дамуы және шетел тілін оқытудағы практикалық маңызы зерттелген. Нейрофизиология, психолингвистика, эксперименттік әдістер арқылы жеке тұлғаның тілдік санасында сөз мағынасын қалыптастыру жолдары талқыланады. Ұғымдарды анықтау, тізімдерді топтастыру, семантикалық радикал әдістері сияқты әдістемелер сөздің психологиялық құрылымын ашуға мүмкіндік береді. Бұл тәсілдер шетелдік сөздің мәнін дәл түсінуді қалыптастырып, оқушының екінші тілдегі сөздігін тиімді меңгеруіне жағдай жасайды.