Жүнісбек Арман2025-11-042025-11-042007Жүнісбек Арман / Қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың жасалым моделін жүйелеу / Suleyman Demirel University / Сду хабаршысы, 2007https://repository.sdu.edu.kz/handle/123456789/2137Мақалада қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың жасалым табиғаты мен фонетикалық жүйесі моделдеу негізінде қарастырылады. Автор жалаң және құранды дауыстыларды айырым белгілер арқылы анықтап, олардың артикуляциялық ерекшеліктерін текше, үшкіл-призма және үшкіл-шаршы үлгілерімен түсіндіреді. Жалаң дауыстылардың моделі үшкіл-призма түрінде ұсынылады, өйткені ол дауыстылардың сандық құрамын және жасалым белгілер жүйесін дәл көрсетеді. Ал құранды дауыстылардың моделі үшкіл-шаршы пішінінде беріледі, бұл олардың құрылымдық табиғатын көрнекі етеді. Дауыстылардың жүйе құрау принципінде әр дыбыстың орны тұрақты және бір дыбыстық белгі өзгерсе, басқа дыбыс пайда болатыны көрсетіледі. Мақала қазақ тілінде дыбыстардың сапалық редукциясы болмайтындығын дәлелдейді және дауысты фонемалардың біртұтас, жүйелі ұйымдасуын айқындайды.Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 Internationalдауысты дыбыстаржалаң дауыстыларқұранды дауыстыларфонологиялық жүйеүшкіл-призма модельдыбыстық жіктеуArticle